F04 De Romantiek in de UK
Ook de romantiek lijst is kort. We komen voornamelijk organisten en koordirigenten tegen.
We starten met William Crotch (5 July 1775 – 29 December 1847). Het bijzondere aan hem was dat heen een wonderkind was dat al op driejarige leeftijd zijn kunstjes vertoonde. De kranten schreven over hem:
He appears to be fondest of solemn tunes and church musick, particularly the 104th psalm. As soon as he has finished a regular tune, or part of a tune, or played some little fancy notes of his own, he stops, and has some of the pranks of a wanton boy; some of the company then generally give him a cake, an apple, or an orange, to induce him to play again...
Hij heeft the Westminster Chimes gecomponeerd. Oftewel de melodietjes van de Big Ben. We noemen het ook wel de "quarters". We gaan naar een van zijn psalmen luisteren (47). Het klinkt tamelijk opzeggerig (parlando). Voor de rest kennen we deze komponist niet zo..... zoals zo velen.
We gaan naar de volgende: Sir Henry Rowley Bishop (18 November 1787 – 30 April 1855). Bedenk dat er toen al ontzettend veel liedjes werden geschreven.
Zijn lied is Home Sweet Home We gaan het horen van John Sutherland: heel lieflijk allemaal
You know I'm a dreamer
But my heart's of gold
I had to run away high
So I wouldn't come home low
Just when things went right
It doesn't mean they were always wrong
Just take this song
And you'll never feel left all alone
Take me to your heart
Feel me in your bones
Just one more night
And I'm coming off this long and winding road
I'm on my way
I'm on my way
Home sweet home
Tonight, tonight
I'm on my way
I'm on my way
Home sweet home
You know that I've seen
Too many romantic dreams
Up in lights, falling off the silver screen
My heart's like an open book
For the whole world to read
Sometime nothing keeps me together at the seams
I'm on my way
I'm on my way
Home sweet home
Tonight, tonight
I'm on my way
Just set me free
Home sweet home
Home sweet home
Home sweet home
Home sweet home
I'm on my way
I'm on my way
Home sweet home
Yeah, I'm on my way
Just set me free
Home sweet home
Henry volgde Croth op als professor in Oxford en dat is het.
We gaan naar de volgende: Philip Cipriani Hambly Potter (3 October 1792 – 26 September 1871)
Een man die zijn scholing op het continent kreeg en redelijk veel orkestraal werk heeft geschreven. Daarom heb ik hem ook uitgezocht, zodat er ook wat romantisch orkest kan klinken. We gaan iets horen van Alla Militaire. Een pompeus werk met piano en orkest. Belangrijk was het dat hij de muziek van de klassieken (Mozart Beethoven) nieuw leven inblies door ze gewoon uit te voeren en te promoten. Hij schreef boeken over Beethoven.
Sir George Alexander Macfarren (2 March 1813 – 31 October 1887)
Alweer een professor die symphonien schreef. Hij was weer een leerling Potteren misschien maakt dat de sliert erg lang en ook saai. Het is niet anders.
Sir Arthur Seymour Sullivan (13 May 1842 – 22 November 1900)
Hij was zeer bekend in zijn tijd en is de componist van Onward Christian Soldiers later lied vh Leger des Heils). Je gaat een typisch Amerikaanse versie horen van Mahalia Jackson.
Onward Christian soldiers!
Marching as to war,
With the cross of Jesus
Going on before.
Christ, the royal Master,
Leads against the foe;
Forward into battle,
See, His banners go!
Onward, Christian soldiers!
Marching as to war,
With the cross of Jesus,
Going on before.
At the name of Jesus
Satan’s host doth flee;
On then, Christian soldiers,
On to victory!
Hell’s foundations quiver
At the shout of praise:
Brothers, lift your voices,
Loud your anthems raise!
Like a mighty army
Moves the Church of God:
Brothers, we are treading
Where the saints have trod;
We are not divided,
All one Body we—
One in faith and Spirit,
One eternally.
Crowns and thrones may perish,
Kingdoms rise and wane;
But the Church of Jesus
Constant will remain.
Gates of hell can never
’Gainst the Church prevail;
We have Christ’s own promise,
Which can never fail.
Onward, then, ye people!
Join our happy throng;
Blend with ours your voices
In the triumph song.
Glory, laud and honor
Unto Christ, the King;
This through countless ages
Men and angels sing.
Het is inmiddels ook de tijd van de komische opera's, die vooral ook uit Italie komen overwaaien. Sullivan schreef Cox en Box. Sullivan vormde een ijzeren duo met Gilbert die voor hem de teksten schreef (ook dat soldatenlied). We horen de ouverture en gaan een stukje zien uit (4')deze comic om een beetje de sfeer te proeven van die Engelsen in die tijd. Sullivan was een van de bekendste componisten uit zijn tijd.
Het wordt tijd voor de meest bekende componist Sir Edward William Elgar, 1st Baronet, (2 June 1857 – 23 February 1934). Mocht je niet weten wat zijn bekendste werk was: Dat zullen we maar meteen laten horen. Opnieuw keren we terug naar de Royal Albert Hall in London waar tijdens de Last Night of the Proms, dit werk altijd wordt uitgevoerd: Pomp and Circumstance (pomp slaat op het marcheren van de soldaten). Het is dan ook een Mars, maar vooral een overbekend Lied: Land of Hope and Glory.
Het bijzondere van Elgar is, dat hij NIET uit Londen e.o. kwam maar uit Worcester. Zijn vader was pianostemmer/handelaar en zijn moeder was van boerenafkomst. Kortom niks bijzonders dit keer. Edward bleek talent en zijn vader nam hem mee naar de Kastelen om zijn kind te laten optreden. Toch vond zijn vader dat hij advocaat moest worden, maar de muziek won de strijd. Hij speelt viool en piano en treedt overal op (22jr) in de buurt van Worcester. Inmiddels doet hij ook veel arrangeer werk voor zijn blaasquintet (met zijn broer en vrienden). Daar leert hij dus heel veel van.
Als hij 23 is mag hij en gaat hij naar het vasteland. Naar Leipzig, Parijs etc. en raakt bekend met de groten der aarde: Schumann, Brahms, Wagner. Hij ontmoet in ieder geval Saint Saens.
Edgar trouwt met Caroline Alice Roberts en componeert Salut d'Amour voor haar. Ik denk dat iedereen ook deze bestseller kent....
Elgar is een laatbloeier en het duurt best lang voordat hij een beetje bekend begint te raken. Zijn vriend en uitgever Jaeger voorspelt hem grote roem en waarachtig dat gaat gebeuren met een van zijn beroemdste werken: De Enigma Variaties. De titel wekt de verwachting van geheimzinnigheid en dat is het ook.
Het werk bestaat uit een thema en veertien variaties (geen dertien!), waarbij ieder deeltje een portret is van zijn vrienden.
We beginnen met het thema
En zo klinkt het thema op piano. Verder heeft ieder deeltje een afkorting bovenaan staan. En natuurlijk is de eerste afkorting CAE: Caroline Alice Elgar (zijn vrouw) nu voor orkest (origineel).
We doen ook Nimrod. Het is geen Afkorting, maar staat wel Jager (Jaeger) zijn grote steun en toeverlaat. Het is het meest gespeelde deel uit de set (ja vooral begrafenissen). En let vooral op het grote interval.
Het ENIGMA: toen Elgar het publiceerde vertelde hij dat er een bekende melodie verbonden was met het stuk, maar dat het er dus niet rechtstreeks in voorkwam.
Tientallen muziekduiders hebben er hun tanden op stuk gebeten: wat dan, moeten de akkoorden passen (contrapuntisch) of moet je het symbolisch zien. Auld Lang Syne, Cosi fan Tutte, het volkslied; al de lijnen kwamen langs. Zelfs de vader van Carice van Houten (Theodoor) deed een duit in het zakje: Rule Brittania. Het doet er allemaal niet toe het stuk blijft bijzonder.
Elgar is bijzonder populair onder de koorzangers. We hebben gekozen voor "From the Bavarian Highlands". Het refereert aan een fijne vakantie (1894) in Duitsland (Garmisch). Het is een gemütlich stuk, zeg maar. We doen: The Dance
Come and hasten to the dancing,
Merry eyes will soon be glancing,
Ha! my heart upbounds!
Come and dance a merry measure,
Quaff the bright brown ale my treasure,
Hark! what joyous sounds!
Sweet-heart come, on let us haste,
On, on, no time let us waste
With my heart I love thee
Dance, dance, for rest we disdain
Turn twirl and spin round again,
With my arm I hold thee!
Down the path the lights are gleaming,
friendly faces gladly beaming
Welcome us with song.
Dancing makes the heart grow lighter,
Makes the world and life grow brighter
As we dance along!
Elgar had eigenlijk een hekel aan de piano. Veel van zijn stukken zijn zoekgeraakt of herzien. Musicologen hebben vaak zijn stukken herzien. Dus dan maar een Menuet. Het lijkt geïnspireerd door Schumann
Ik laat nog een stukje (adagio) uit zijn wonderschone celloconcert in E horen. De premiere was een ramp, omdat het orkest het NIET gerepeteerd had. Blamage dus. In Engeland bleef het lang op de plank liggen.....
Elgar heeft niet zo bar veel geschreven, maar wel kwaliteit dus..... Elgar was actief op vele fronten: chemie, paardrijden, sporten etc. werd welgesteld en kreeg de hoogste onderscheidingen. Aan het eind van zijn leven trok hij naar zijn geboortegronden (Worcester) en stierf aan darmkanker.
We eindigen onze engelse romantiek tocht met een vrouw: Dame Ethel Mary Smyth (22 April 1858 – 8 May 1944). Ethel was een suffragette, dat is een voorvechtster van vrouwen emancipatie en vooral van het vrouwenkiesrecht.
Omdat ze zich zo zelfstandig opstelde, werd ze al spoedig gevraagd voor de vrouwenbeweging. Voor die beweging componeerde ze de March of the Women. Het YT is een lage kwaliteit opname, maar laat wel heel goed aan de foto's zien hoe het er destijds toeging.
Ethel was in staat om grote orkestrale werking te componeren. We horen het tweede gedeelte vandaar Serenade in D: Scherzo Allegro Vivace. Het een volwassen werk dat je als laat romantisch kun karakteriseren. Het werk werd in 1890 in het Crystal Palace (van die wereld tentoonstelling) ten gehore gebracht.
Ethel heeft enkele maanden in het gevang gezeten en dan word je natuurlijk wel een heldin. Ze schreef een cantate The Prison, die al een stuk moderner klinkt dan de romantiek die we gewend waren. We horen: The gevangene kent zijn eigen onsterfelijkheid
Ethel, berucht om haar kordaatheid en haar LHBT-schap met haar vele relaties (waaronder Virginia Woolf), werd 86 en stierf in 1944.
Hier eindigt de Britse Romantiek, maar het is leuk om met een Ier te eindigen en wel John Field (1782-1837). Hij was dus een vroeg romanticus en kende Chopin, Brahms, Schumann en Liszt. Dat kwam ook omdat hij een geweldig pianist was, waarmee de kost verdiende (soort popster dus). In feite heeft hij een groot gedeelte van zijn leven in Rusland (St Petersburg en Moskou) gewoond, waar hij niet allen piano speelde, maar ook tussenhandelaar was van Clementi Piano's. John Field wordt wel de uitvinder van de Nocturne genoemd. Letterlijk een avondlied (melodie), waarin feite een dromerig romantisch genre, dat bij velen navolging kende zoals natuurlij Frederick Chopin, die zijn werk kende en bewonderde. Laten we eens luisteren naar zo'n stuk: Zijn tweede in D-mineur. Je zou denken dat je Chopin hoorde, maar die was dus veel later.
Die klinkt zo: Door Rubinstein Opus 27nr2
We eindigen natuurlijk met toch werk van John Field, die eigenlijk alleen maar pianowerk heeft geschreven, maar er wel heel beroemd mee werd. De vijfde Nocturne
Field stierf in Moskou en is er ook begraven. De Ieren hebben er dus weinig "plezier" van gehad.
We stoppen hier met de Romantiek en moeten verder met de Modern Klassieken, waar we namen tegenkomen als: Ralph Vaughan Williams en Benjamin Britten
Reacties
Een reactie posten