Les A01: Oorsprong van Muziek

-
Primair: Muziek begint bij de mens zelf: zijn stem, zijn lijf
Zang: een moeder zingt haar kind in slaap
Dans/ritme: rituele dansen, strijdende mannen, paardansen (baltsen)
Inhoud: Haka, Flamenco, Solo-Instrumenten, Snaren Fluiten, Slagwerk, De Stem

De Speellijst in Spotify (in de blog staan ook losse links). In You Tube

HAKA

Het is GEEN oorlogsdans, maar een rituele dans uit Oceanië (Nieuw Zeeland (Maori's), Fiji eilanden. Het gaat over aanroepen van voorvaderen
Met aantrekkende bewegingen, rollende ogen, en lange tongen, worden de goden verleid om uit de hemel neer te dalen.
     De tekst wordt NIET gezongen maar gesproken: PARLANDO heet dat in de muziek


Tekst uit Wikipedia: Haka (je kunt altijd zelf zoeken!!)
Ka mate! Ka mate! Ka ora! Ka ora  Deze dood! Deze dood! Dit leven! Dit leven! 
Ka mate! Ka mate! Ka ora! Ka ora! Deze dood! Deze dood! Dit leven! Dit leven! 
Tenei te tangata puhuru huru Aanschouw! Daar staat een behaarde man 
Nana nei i tiki mai Hij heeft iets gebracht
Whakawhiti te ra De zon liet hij schijnen 
A upa ... ne! A upa ... ne! Een voorwaartse stap! Nog een voorwaartse stap! 
A upane kaupane whiti te ra! Een voorwaartse stap, nog een.. De zon schijnt!!
Hi!!! Ha!!!

Een Flamenco: Spaanse dans

De dans is geworteld op zeer oude tradities in Zuid-Spanje en heeft zich vooral ontwikkeld in de 19de eeuw. Het is ritmisch, en het is heel fascinerend om het samenspel tussen dans en muziek te zien.

Flamenco betekent Vlaams omdat eea werd geassocieerd met Zigeuners (Gitanes) uit het noorden. Maar het kan evengoed iets anders zijn.
In Franco’s tijd was het in het geïsoleerde Andalusië een “verzetje”.
Er is veel over de flamenco geschreven met veel meningen en emoties. Ik beperk me tot een prachtig stuk ook weer uit You Tube van Carlos Saura
Vrolijk (Allegrìa); ritmisch; verleidelijk; 
Gedanst door een vrouw met schoenritme
Begeleid door 3 mannen op gitaar en 3 mannen die ritmisch klappen
Introductie, rustig, bijna klassiek
Schoen dansritme
Klapritme
Etc.

Soloinstrumenten

De zang is natuurlijk een oervorm van muziek. En het laat zich raden dat moeders hun kinderen in slaap zongen met een wiegenlied.
We klimmen gelijk maar even de romantiek in met het Wiegenlied van Brahms. Het is razend populair, iedereen kent het.
Versie 1.1: Voor Zang en Piano (Andreas Scholl)
Versie 1.2: Voor Cello en Piano (YoYo Ma). De melodie komt nu van de Cello
Zoals gezegd: Zang is een van de belangrijkste solo-instrumenten. 
Er is altijd gezocht om de menselijke stem na te maken en om vaart te geven aan muziek: trommels
De slaginstrumenten: trommels, blikjes, flesjes
Snaarinstrumenten: viool, gitaar, cello, bas, citer, piano
Blaasinstrumenten: blokfluit, dwarsfluit, hobo, klarinet, orgel, draaiorgel

Bedenk dat honderd jaar geleden niemand muziek hoorde, behalve elitaire rijke groepjes op kastelen of troubadours in steden tijdens markten met volksliedjes. Of in cafés (Schubertiades). 

 De enige plek waar mensen gemeenschappelijk naar muziek konden luisteren was in de kerk. De kerk was de bewaarder van de muziek. Het is bijna de enige plek waar muziek uit de Middeleeuwen is bewaard gebleven. Veel muziek kwam uit de Nederlanden: lees Vlaanderen
Hildegard van Bingen: Een supernon (abdis) uit België (1098-1179): theologe, medicijnvrouw, componiste etc. We horen een fragment, dat ongeveer zo moet hebben geklonken. Ordo Virtutum
De muziek zag er ongeveer zo als hiernaast uit (mooi door monniken opgemaakt teksten).

 De vroegste muziek uit de vroegste Middeleeuwen (vanaf 900): Gregoriaans gezang. Het is eenstemmige muziek meestal gezongen door witte mannen, want kloosters kenden maar een mogelijkheid. Sommigen houden ervan, anderen vinden het vreselijk.
Gregoriaans is vernoemd naar Paus Gregorius (590-604), die in zijn tijd al wat kerkmuziek geordend had.
Bedenk dat de joden al Psalmen zongen, maar de christelijke kerk wilde daar natuurlijk niets van weten. 
Probleem: er zijn geen noten, maar de traditie van het joodse geloof is zeer oud. Daarom een fragment met Hans Bloemendal met Psalm 29.
Fragment Gregoriaans. Eenstemmige muziek vanaf de 9de eeuw. Ave Verum Corpus.
Guillaume de Machault: 1300 1377. Ook al zo’n wonderboy. Hij was maker van de “ars nova”: ritmische muziek veranderende toonsoorten. Wereldse muziek ook. Fragment: Mis. Adorabo ad templum sanctum (Bij de Wilgen) Fragment: Ballade (wereldse muziek). 

We maken een sprong naar de 20ste eeuw: Liedjes zijn er altijd gemaakt. Mijn favoriete groep was destijds The Beatles. Met bijvoorbeeld het wonderschone liedje: Yesterday. In twee versies You Tube en Spotify

Vraag: Wat zijn de verschillen tussen die twee versies. En welke instrumenten hoor je?

Snaren

 We hoorden al een een cello stukje met de beatles en van het wiegenlied. Mensen vinden de cello een mooi instrument. Hij klinkt laag, maar niet te laag.
De cello (met snaren CGDA) is de grote broer van de viool (gdae) en de altviool (cgd’a’), en het broertje van de contrabas(‘E’ADG): Ze hebben allemaal vier snaren. Je kunt ze tokkelen, pizzicato, of strijken met een strijkstok (ruw oppervlak van paardenhaar). Fragment: twee of drie deeltjes uit cellosuite 1 in G-groot (BWV 1007)  van JS Bach door Yo Yo Ma. Deel I, Deel II, Deel VI

VIOOL Fragment: 1ste en 24ste  cappricio van Nicolo Paganini
Je gelooft je oren niet: het is maar een viool!
Het bestaat uit Thema met diverse variaties die super virtuoos zijn. Zie nootjes
Nog meer voorbeelden van snaarinstrumenten:
Gitaar, Balalaika, Luit, Citar. Vaak zes snaren 
Citer
Piano, Clavecimbel, clavichord (kofferinstrument met getokkelde snaren).

Fluiten

Het zijn gewoon (blaas)pijpen met hulpstukken: kleppen, gaatjes,
KerkOrgel, Blokfluit
Fragment: Het Nachtegaaltje van Jacob van Eijck. Blinde beiaardier, organist, fluitist…… uit Utrecht.
Hij was van adel, dus hij had GELUK, want hij had geld en supertalent. (1590-1657)
Nog een Fragment: van Frans Bruggen van GP Telemann (1681-1761): Fantasie nr. 3

Dwarsfluit, picollo
Syrinx van Debussy in twee versies. Fragment 1 en Fragment 2. Hoor de verschillen in klank tussen Dwarsfluit en Trompet (een blaasinstrument)
Klarinet, Hobo, Fagot
Trompetten, hoorns, tuba, souzafoon
Syrinx van Debussy
Saxofoon

Slagwerk

Slagwerk, drumstellen, Pauken (daar zit toon in), en ook Xolofoon, marimba en alles waarop je kunt slaan, is slagwerk.
We horen een drum solo met Thomas Lang op You Tube

De Stem

We eindigen met Grieg’s Solveig’s song, door Barbara Bonnie
Uit de Peer Guint Suite. Een sprookjes verhaal.

Samengevat

We hebben gehoord wat voor soorten muziek we hebben
Stem, dans, ritme, gewiegd, van de liefde
We hebben vooral geluisterd naar verschillende solo instrumenten:
Stem, snaren, fluiten. We hebben eigenlijk geluisterd naar (klank)KLEUR
Dat hebben we in vogelvlucht gedaan vanaf 900 tot aan de 20ste eeuw. De periode waarin de Westerse muziek gestalte heeft gekregen. In de komende lessen gaan we wat dieper in op al die instrumenten. 

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

J02 Franz Liszt

-
Afbeelding
 We gaan het hebben over de popster van de 19de eeuw: Franz Liszt. Er waren er meer, zoals Chopin en Clara Schumann, maar Franz gaf toch wel de "toon" aan. Als componist maar ook als docent heeft hij een enorme invloed gehad (Berlioz, Chopin, Schumann, Wagner). Franz Liszt werd geboren in 1811 in Raiding en overleed in 1886 in Bayreuth (ja, iets met Wagner dus). Raiding (Doborjan) is een plaatsje in het koninkrijk Hongarije en het keizerrijk Oostenrijk.  Het is tegenwoordig (sinds 1920) Oostenrijk.  Het ligt ten zuiden van Wenen. En wat belangrijk is: papa Adam Liszt werkte aan het hof bij Nicolaas II Esterhazy als landbeheerder. En zoals we ons misschien kunnen herinneren: daar werkte Haydn ook. Adam was een amateur musicus en speelde piano, fluit, cello, gitaar. Kortom een handige man, die ook in de orkestjes van Haydn speelde. Van zijn moeder Mari Anna Lager weten we niet veel (bakkersdochter). Toen Fransje zo'n vijf jaar oud was, kroop hij al achter vader's piano ...
Meer lezen

J01 Met Maria op stap

-
Afbeelding
Het is de moeite waard om met een bepaald thema door de muziek te gaan. En het ligt dan voor de hand om daarvoor een Christelijk thema te kiezen, want anders kun je niet op tijd beginnen, zeg maar. En wat is er mooier om daarvoor Maria te nemen. De heilige maagd is door de eeuwen heen bezongen en was de inspiratiebron voor vele componisten.  Middeleeuwen We stappen met zevenmijlsaarzen door de vroegte van de Middeleeuwen en komen automatisch uit bij Ave maris stella. Maria als "Sterre de Zee". Die zeester hebben we te danken aan de Heilige Hiëronymus (4de eeuw), die de naam Maryam opsplitste in Mar en Yam. In het Hebreeuws betekent dat Zee en druppel, en in het latijn komen we dan op Stilla Maris (druppel der zee) en later Stella Maris en dat werd weer Sterre der Zee. Ja Maria maakte verre reizen in de etymologie. We beginnen dus met een anoniem lied "Ave Maris stella" uit de 8ste eeuw. Het vormde een inspiratiebron voor velen; Je hoort een YT lied , waarvan ik echt...
Meer lezen

I01 Saint-Saëns

-
Afbeelding
 We keren weer terug naar de Romantiek met iemand die leefde tot in de impressionistische tijd. We hebben het over Camille Saint Saëns, een starre behoudende man, die wel prachtige muziek heeft geschreven. Iedereen kent de Zwaan of zijn danse macabre. Saint-S wordt in 1835 in Parijs geboren. Zijn vader was ambtenaar, maar die stierf toen Camille drie maanden oud was. Zijn moeder en zijn oudtante voedde het ventje op. Het kind bleek talent te hebben, en speelde op 11-jarige leeftijd al alle Beethoven sonates! Het was eigenlijk, wat wij nu een homo-universalis noemen: hij sprak Latijn, deed aan natuurwetenschappen en ging op zijn dertiende naar het conservatorium, en dat was wel erg jong. Ik zag wel dat hij op zijn 5de al iets componeerde, maar terugvinden is twee. Daarom een vroeg opus nummer 3: Bagatelle 2de (niemendalletje), Camille wordt op een lijn gezet met Mozart als het gaat om zijn wonderkind aspiraties. Op het Parijse conservatorium werden vooral organisten opgeleid, meer ...
Meer lezen