Les B01: Imitaties

Dis is de tweede (B) reeks muziek lessen die gegeven zien in het najaar van 2019.

We beginnen vooraf met Cellosuite I in G (BWV 1007) van JS Bach door Anner Bijlsma die afgelopen najaar (2019) overleden is.

Inhoud

Geluiden

Bonte Specht

Steve Reich

De Koekoek met diverse fragmenten

Andere dieren: Kip, nachtegaal

Olivier Messiaen: Un Vitrail des Oiseaux

Camille Saint Saëns: Carnaval met Kip en koekoek

Geluiden

Klank is vaak een imitatie. Soms is dat de menselijke stem of een bepaald geluid.

We beginnen daarom met de belangrijkste slagwerker onder de dieren

De Grote Bonte specht: een fantastische vogel (hij leeft van rupsjes en klein grut).

Hier hoor je zijn roffel (You Tube)

Waarom maakt hij/zij geluid: 

Om op te vallen

Seinen naar elkaar: hier ben ik

Territorium afbakening

We kennen het houtblok en evt de koe-bel als instrument in een orkest, dat er een beetje op lijkt.

Steve Reich

Geboren in New York 3 oktober 1936 en bekend om zijn Minimal Music

Geïnspireerd door de Indonesische Gamelan en Ghanese trommelmuziek

Zijn interesse gaat steeds meer naar Minimale muziek: weinig nootjes en veel herhaling met vaak verschuivende patronen. 

Hier geldt: Je haat het OF je vindt het mooi / boeiend

Steve Reich’s muziek voor houtblokjes, gespeeld door slagwerkers vh Londons Symphony Orchester. Het lijkt zo simpel, maar je moet ontzettend tellen om in het ritme te blijven.

Er is ook een visueel fragment met digitaal opgenomen muziek (Midi), waarin je met kleurpatronen de geluiden kunt volgen. Heel instructief!

De koekoek

De koekoek is een zeer tot de verbeelding sprekende vogel. Niet alleen vanwege zijn parasitaire nesten (waardvogel: Heggemus, Rietzanger, Roodborst (D)), maar vooral ook door zijn roep (alleen het mannetje). De vogel kan het zelf ook niet helpen, maar hij wordt natuurlijk altijd verbonden met het Koekoeksjong, dat symbool staat voor bedrog en egoïsme.  Er is veel muziek over te horen.

Hij lijkt wel wat op een sperwer, maar het is verder niet zo’n roofvogel

Geluidsfragmenten: Grote terts, kleine terts EN verschil-

lende toonhoogtes.  Het is te vinden in Wikipedia. Lees het stukje over de zang en draai het geluidsfragment. Hier nog een tweetal fragmenten. Let vooral op de verschillende toonhoogtes. Fragment 1, Fragment 2.

De koekoek is door veel componisten nagebootst:

Ottorino Respighi (1879 (Bologna)-1936 (Roma)): Een romanticus die veel muziek heeft georkestreerd: We horen de  Koekoek en de KIP door het London Symphony Orchestra.

Die kip heeft Respighi weer rechtstreeks van Philipe Rameau (1683- (Parijs)1764) gekopieerd: Rameau was evenals JS Bach een BAROK componist: Veel versieringen, strakke schema’s. We horen de Kip van Rameau op Clavecimbel door Robert Aldwinckle.

We luisteren ook naar muziek van Händel: De koekoek en de nachtegaal (ook zo'n populaire vogel) voor orgel en orkest door English Concert

Dan hebben we nog Heinrich von Biber: Vooral Violist met grappige muziek (1644-1703), je hoort hier de koekoek, weer die kip met haan en de KAT (heel vals en dus grappig)

Beethoven: Pastorale (6^de), het einde van tweede deel: Koekoek en nachtegaal. Door de London Philharmonic. Dit is echte sfeermuziek en dat is bijzonder voor Ludwig.

En om de koekoek luchtig af te sluiten, een fragment met Zangeres onder Naam.

Nog meer vliegende beesten

Je merkt dat behalve de koekoek ook de nachtegaal razend populier is. Dat beest heeft zoveel meer zang dat er iets meer aan je fantasie wordt overgelaten.

Iemand die heel erg gefascineerd was door vogels was: Oliver Messiaen (1908-1992). Het is een van de belangrijkste 20^ste eeuwse componisten. Uiterst katholiek maar toch heel “moderne” muziek. Hij maakte geluidsopnames met een bandrecorder en componeerde met een orkest de geluiden na. 

Zijn 2de vrouw Yvonne Loriod (pianiste) speelde veel voor hem.

Luister naar: Un vitrail (brandschildering) de Oiseaux voor slagwerk, piano en orkest. Je waant je in een bos…..

Het Carnaval der Dieren

De beroemdste muzikale dierencyclus is die van Saint Saëns (1835-1921). Het was een wonderkind, dat alle Beethoven sonates op zijn 11^de kon spelen, Latijn sprak (op zijn 7de), natuurwetenschappen bedreef (een kind van zijn tijd dus), maar wel steeds ongelukkiger.

Het Carnaval dateert uit 1886 en zijn humoristische schetsen. Hij vond het zelf niet serieus genoeg en heeft het zelf NOOIT uitgegeven! Alleen in de privé-sfeer werd het uitgevoerd. Pas in 1922 werd het uitgegeven en daarna werd het stuk razend populair.

Er komen heel veel instrumenten in voor en dus heel veel beesten. Luister naar het album van het Arco Baleno Ensemble met nog een extra toegift van andere beesten.

Samengevat

Vandaag hebben we ons geconcentreerd op imitaties van vogels. Het gaat daarbij soms om heel eenvoudige motieven: de koekoek OF om heel complexe structuren bij Messiaen

Heel veel componisten scheppen wat leven in de brouwerij door sfeermuziek te maken. Dat is eigenlijk een 19^de eeuws fenomeen, maar ook eerder probeerden componisten er wat van te maken, zoals Rameau.

Het Carnaval der Dieren is wel het toppunt van een beestencyclus.