D03 Populaire Muziek in Amerika
Amerika is een smeltkroes aan muziekstijlen, die allemaal voortkomen uit "het volk". Het volk kan zijn roots hebben in Afrika of op het platteland en in de steden, die zich in de twintigste eeuw steeds meer gaan ontwikkelen.
We gaan het hebben over JAZZ. Nu is Jazz op zich zelf ook weer een mengsel van allerlei stijlen, die overigens nog steeds in ontwikkeling zijn.
Voorlopers van de Jazz
De eerste stijl heet Blues. Het is een stijl die voortkomt uit de donkere bevolking die uit de slavernij kwam nabij de Mississippi delta tussen Memphis en New Orleans. De bluesmuziek kwam weer voort uit Worksongs en christelijke negrospirituals en gospels. Het woord BLUE komt uit de scheepvaart. Het is de kleur van de rouw. De kleur werd op schepen gevoerd (vlag) als een belangrijk persoon was overleden (kapitein, officier,.. ). Het symboliseert dus vooral melancholie, wanhoop en rouw en het is tamelijk langzaam.
Muziektechnisch wordt gewerkt in akkoorden schema's Bijvoorbeeld C-F-G-C en de blues toonladder
Je kunt dan weer kiezen of je mineur (meestal van wegen de melancholie) of majeur kiest.
Het ziet er ingewikkeld uit, maar is eigenlijk redelijk simpel. De blue notes zijn hier Es-Fis-Bes. Bij een gitaar kun je er "omheen janken", bij een piano is het een voorslag naar de E-F-B (Ik laat het horen).
De melodielijnen worden om deze toonladder/akkoorden vaak geïmproviseerd.
De moeder van de Blues is Ma Rainey. We gaan haar horen in the Boweavil (een tor die de katoen opeet) blues.
En als we het toch over moeders hebben, dan kan de moeder van de Gospel niet ontbreken: Mahalia Jackson. Ze komt uit New Orleans en was lid van de Baptisten kerk en was voor de oorlog al bekend. Ze mag geschaard worden in het rijtje met Coretta King (van Martin Luther) en Rosa Parks. We zien How We I got Over tijdens de Freedom demonstraties in 1963 in Washington.
Een andere voorloper van de jazz is de ragtime. Het is sneller en wat vrolijker van aard, waarbij de melodie meestal om de het ritme van de begeleiding heen klinkt. We kennen allemaal de film de Sting met de ragtime van Scott Joplin (1868-1917): The entertainer. Het heeft een intro met het kenmerkende van de ragtime (mag niet te snel zijn!!).
Al de muziek komt van de zwarte bevolking en werd natuurlijk gewantrouwd als symbool van verzet etc.
Weer een andere vorm is de Folk Music. Het komt meer uit de blanke bevolking en is vaak verhalend over de liefde, bruiloften. De begeleiding is vaak met traditionele instrumenten zoals de viool, banjo, accordeon. Latere pop-artiesten zoals Bob Dylan, Joan Baez waren typische folk zangers. Ze maakten de muziek zelf en voerden het ook uit. Singer-Songwriters dus. Ook de country muziek lijkt erop.
We kijken/luisteren naar Blowin in the Wind van Bob Dylan (1941 geboren), die nota bene de Nobelprijs voor literatuur kreeg in 2016. Hij wilde er aanvankelijk niks van weten, maar ik geloof dat hij er uiteindelijk toch wel blij mee was. Levert tenslotte ook een bak geld op ($900,000).
Tenslotte gaan we naar de Soul voordat we de Jazz in duiken. De benaming Soul werd aan de muziek gegeven door zwarte muzikanten. Ze werden vaak met de DUIVEL geassocieerd en koppelden hun muziek aan religie via Negrospirituals, Gospels en Soul. De muziek gaat gepaard met een ruime orkest begeleiding, back-vocale en natuurlijk solozang. We kennen Stevie Wonder, Ray Charles en natuurlijk Aretha Franklin mother of Soul. I say a Little prayer
Jazz
De Jazz die uit al deze muziek ontstond werd vooral bij de zwarte bevolking uitgevoerd. Het werd dan ook geassocieerd armoe. In het begin werd er vooral op gedanst. Het woord Jazz was oorspronkelijk Jass, en werd geassocieerd met de seksuele daad in bordelen en daarmee werd alles platvloers natuurlijk. Ieder bordeel had ook zijn jassband. We luisteren naar one-step (1921).
Ook Louis Amstrong komt ter tonele met zijn hot five and hot seven band. We horen de Potato Head Blues. Hij groeide op in de arme wijken van New Orleans en werd wereldberoemd en rijk. We luisteren ook naar zijn karakteristieke stem in Hello Dolly (hij versloeg zelfs the Beatles in the hitparade!).
Jazz was vooral bekend in New Orleans (Storyville) en verhuisde ook naar Chigago. Men kon zijn geld ermee verdienen! en de muziek werd steeds populairder.! Er ontstaat de Dixieland stroming.
We horen Livery Stable Blues
In de dertiger jaren kwam Benny Goodman (klarinet, 1909-1986) met een blank jazz orkest en werd jazz populairder. We luisteren naar Chicago. Het is typische Ballroommuziek. We spreken van de Swingperiode: Benny Goodman, Dave Miller
Jazz heeft onnoemelijk veel stijlen, die allemaal de improvisatie als basis hebben. Na de oorlog wordt de Jazz veel experimenteler en komen komen we in de sfeer van Rita Reys (Trio Pim Jacobs) of Louis van Dijk uit. Ze heeft een lange carrière in voor Nederland gemaakt en mag niet ontbreken in ons lijstje van de wat modernere Jazz.
We horen Lullaby in Rhythm. In de jazz wordt vaak gebruikt van bestaande liedjes (covers), waarop de bandleden om de beurt hun ding doen.
We doen nog wat stijlen: Bepop. Ontstaat rond 1940 en is complexer van stijl, waarbij om de beurt de muzikanten aan de slag gaan (zoals ook al bij Rita).We luisteren naar Thelonius Monk (1917-1982) in Off Minor Take 4. Je hoort Thema van de Muziek met heel complexe akkoorden, waarna de muziek los gaat. Het swingt wat minder en is daardoor minder toegankelijk. Monk leefde in North Carolina en jamde en speelde overal waar hij de kans kreeg. Men vond zijn muziek ontoegankelijk en hij had veel "pech". Later kwam het goed...
.jpg)
Na de Bepop, wat toch minder toegankelijk bleek, komt de "oude gewone Jazz" weer terug (revival van de swing). Ook de Cooljazz komt eraan het klinkt wat orkestraler (big band) en minder individueler. Miles Davis is de representant. We luisteren naar Jeru uit Birth of the Cool album.
Al die stijlen weer mengen tussen oost (New York: Bbop) en west (Los Angeles: Cool jazz van Dave Brubeck). Brubeck (1920-2021; studeerde bij Milhaud en Schonberg!) experimenteerde met maatsoorten zoals Take Five, Unsquare Dance (7/4). Ik heb vroeger die plaat grijs gedraaid.
Dit alles leidt tot the Free Jazz. Je zou kunnen zeggen dat dan alles kan en ook de atonaliteit. We luisteren naar Sun Ra (Alabama: 1914-1993): Door to the Cosmos. We kunnen nu eigenlijk alle stijlen tegenkomen die door elkaar worden gebruikt. Nederlandse representanten zijn: Han Bennink (drummer), Misha Mengelberg (pianist, neefje van Willem), Willem Breuker (sax, collectief).
Uiteindelijk wordt Jazz geassocieerd met muziek uit de jaren 50 en 60. Er is heel veel geluidsmateriaal (en dat was nieuw), waarmee de waardering voor deze muziek altijd blijft.
John Cage (1912-1992) was de zoon van een uitvinder en een journalist. Het was een allesdoener/kunner, die zich voortal met oosterse cultuur (zen) bezighield en volkomen zijn eigen gang ging. Hij bezocht Europa en zoog ook hier de cultuur op.
In 1942 schreef hij: een sonate (5) met een speciaal gebruik van de piano (prepared piano).
Zie ook eerst het YT Filmpje hoe dat werkt. Cage probeerde ook het toeval (dobbelstenen) een rol te laten spelen.
.jpg)
Philips Glass is de vertegenwoordiger van Minimal Music: muziek met korte themas's die voortdurend hetzelfde klinken en onderhevig zijn aan langzame veranderingen. Hij studeerde wiskunde/filosofie en dwarsfluit, maar was toch liever componist dan een exacteling. Ook hij bestudeerde de oosterse culturen (Tibet) en volge les bij.... Nadia Boulanger.
De Stilte van John Cage getiteld: 4'33". De muziek bestaat uit niets. In feite bepaald het publiek het geluid, zoals gekuch of ongemakkelijk geschuifel. Het past helemaal in zijn oosterse Zen traditie
Ik laat Music with changing parts horen. Het duurt ruim een uur en je hoort daarom het begin: Let op de subtiele verschillen. Daarna stukjes verderop in de track, zodat je hoort hoe deze muziek evolueert!
Sinds de jaren 90 wordt hij weer wat conventioneler van inhoud en hij componeert ook filmmuziek.
Filmmuziek
We sluiten de Amerikaanse muziek af met film muziek, want ook dat heeft een enorme impact gehad op onze muziek. We horen the titelsong van Glass uit de Illusionist. Heel klassiek!!!!
Ook beroemd Charlie Chaplin: Acteur, regisseur, Componist. Hij deed werkelijk alles zelf!!
Je hoort Smile uit Modern Times.
Hij speelde ook cello en die hoor je hier. Natuurlijk was hij van de Stomme Film, maar dat levert weinig muziek op.....waarbij wel moet worden aangemerkt, dat er bij stomme films vaak op de piano erbij werd geïmproviseerd of op een orgel.
In Amsterdam hadden we het Tuschinsky theater (is de mooiste bioscoop!!), waar alle stomme films werden begeleid door een orkest of een organist (denk aan het circuit Pierre Palla en Cor Stein...)
We kijken naar de Amerikaans Wulitzer fabriek en zien hoe dat werkt. Typisch Amerikaans natuurlijk. Groot, Groter, Grootst.......
Tot slot gaan we naar John Williams. Hij is geboren in 1932 in New York en komt uit een Jazz familie.
Hij heeft ontelbare melodieën geschreven:
Jaws: The Title Melodie met die geweldige zagende bassen
Star Wars: Main Theme, met groot London Symf Orch
Superman: Thema, ook met groot orkest
Schindler's list: Prachtige "klassieke muziek" voor viool en piano
De Amerikaanse muziek is onuitputtelijk en we stoppen hier, om weer te kunnen terugkeren naar vroegere tijden in de muziek.
Omdat het Pasen wordt, een typisch voorbeeld van American Showbizz met Doly Parton: He's alive. (Don Fransisco, gospel songwriter)). Groots opgezette show met glitter and glamour. Je moet er van houden ......
Reacties
Een reactie posten